Programmaplan

Programmalijn 1: In Almelo wordt minder fossiele energie gebruikt en meer duurzame energie opgewekt.

• We stellen samen met de andere Twentse gemeenten, provincie en Waterschap de Regionale Energie Strategie Twente op.
• Samen met stakeholders (Cogas/Coteq) en woningbouwcorporaties stellen we een warmtevisie op.
• We breiden onze zonneladder uit naar een energieladder Almelo.
• Het zonnepark Aadijk is in werking en wekt in 2020 stroom op voor 10.000 huishoudens.
• We faciliteren en stimuleren andere initiatieven om ook grootschalige duurzame energie op te wekken in Almelo. In 2019 zijn meerdere SDE- subsidies ( totaal ruim 10 MW) verleend aan verschillende bedrijven en instellingen in Almelo. In 2020 zullen daarom meer daken voorzien zijn van zonnepanelen.
• Het onderzoek naar verduurzamen van de openbare verlichting is in 2019 afgerond en in 2020 wordt een start gemaakt met het versneld omzetten van de openbare verlichting naar LED. In totaal zullen ruim 11.000 armaturen in 4 fases vervangen worden.
• Het eerste deel ( 15 voertuigen) van ons wagenpark wordt elektrisch (m.u.v. tractie).
• Er komen meer openbare laadpalen in Almelo (op aanvraag van inwoners).
• Het energieloket Duurzaam Thuis Twente ondersteunt woningeigenaren met het verduurzamen van hun huis.

• Ons eigen maatschappelijk vastgoed gaan we verder verduurzamen, om het goede voorbeeld te geven maar ook om kosten (energie) te besparen.
• Scholen blijven we faciliteren met het verduurzamen van hun gebouwen.

Uitvoering 2020:

• Opwek duurzame energie

De Duurzame Energieladder is door de gemeenteraad vastgesteld en is als input gebruikt voor de concept Regionale Energie Strategie (RES) Twente die ook in 2020 is vastgesteld. In de Duurzame Energieladder staat de visie op grootschalige en kleinschalige duurzame energieopwekking verwoord. Daarnaast zijn twee gebieden aangewezen waar grootschalige duurzame energie kan worden opgewekt. Initiatiefnemers weten nu wat de beleidskaders zijn. Voor de beide clustergebieden van de Duurzame Energieladder, te weten Almelo Noord en Almelo West, zijn initiatiefnemers voor een zonnepark in beeld en er zijn participatieprocessen doorlopen. Het clustergebied Almelo Noord is tevens zoekgebied voor grootschalige windenergie. Samen met de gemeenten Twenterand en Tubbergen en de provincie wordt onderzocht of een gemeenschappelijke gecombineerde gebiedsontwikkeling op het gebied van windenergie in de toekomst mogelijk is.

Bedrijven krijgen ondersteuning bij het realiseren van zonnepanelen op hun dak en bij het aanvragen van SDE subsidie. De werkzaamheden voor de koudewinning uit de Leemslagenplas zijn in volle gang en in 2021 zal koude worden geleverd aan het ziekenhuis ZGT.

• Van het aardgas af

De Warmtevisie is in september vastgesteld door de gemeenteraad. In deze visie zijn de wijken aangewezen die beoogd zijn om voor 2030 van het aardgas af te gaan. Het proces voor het opstellen van wijkuitvoeringsplannen voor deze wijken is gestart, in samenwerking met lokale partners. Voor het gebied Aalderinkshoek is er gewerkt aan een wijkanalyse en een technisch onderzoek. Ook het participatietraject rond de verduurzaming van Aalderinkshoek is gestart. Zo is er eind 2020 een flyer verspreid in de gehele wijk om mensen uit te nodigen mee te denken over verduurzaming van de wijk in alle opzichten. Dit krijgt een vervolg in 2021.

• Energiebesparing

Scholen, bedrijven en sportverenigingen worden gefaciliteerd in het verduurzamen van hun gebouw en het opwekken van duurzame energie, onder andere via De Groene Club (KNVB) en VNO-NCW. Inwoners worden gefaciliteerd door het energieloket van de gemeente Almelo, Duurzaam Thuis Twente. Zij hebben een website waar inwoners van Almelo informatie kunnen krijgen over het verduurzamen van hun huis, een helpdesk (telefonisch en per mail) en wooncoaches geven op verzoek een advies bij inwoners thuis. Deze adviezen aan huis hebben in verband met het coronavirus stilgelegen, maar zijn inmiddels weer gestart. In 2020 hebben 59 particuliere woningeigenaren hiervan gebruik gemaakt. In 2020 zijn er voorbereidingen getroffen voor samenwerking met een nieuw energieloket per 1 januari 2021.

De gemeente heeft een subsidie van het Rijk ontvangen voor het stimuleren van kleine energiebesparende maatregelen bij particuliere woningeigenaren. Na de zomervakantie is de campagne “poen voor groen” gestart. Inwoners kunnen een voucher aanvragen voor het aanschaffen van energiebesparende producten. Hier hebben in 2020 circa 350 mensen gebruik van gemaakt. Deze actie loopt door tot eind 2021. In het Nieuwstraatkwartier is deze subsidie gebruikt voor zogeheten straatacties en voor warmtescans. Eind 2020 is in overleg met de woningcorporaties een subsidieaanvraag ingediend voor Regeling Reductie Energieverbruik Woningen (RREW) die ook bedoeld is voor huurders. In het Nieuwstraatkwartier is met inwoners gekeken naar mogelijkheden voor verbetering en verduurzaming van woningen. De ervaringen die hier worden opgedaan nemen we mee in de rest van de stad.

In 2020 is de verlichting bij 1000 openbare lantaarnpalen vervangen door LED. En er is gestart met de voorbereiding van de vervanging van de volgende tranche lantaarnpalen.

In de gehele energietransitie komen we een aantal knelpunten tegen:

• De uitwerking van de warmtevisie in wijkuitvoeringsplannen kost meer personele capaciteit dan verwacht, op het gebied van beleid en onderzoek, maar ook op het gebied van communicatie en participatie.

• Veel inwoners hebben de behoefte om aan de hand te worden genomen in het gehele proces van woningverbetering en -verduurzaming. Dit vraagt om een aanzienlijke inzet van de gemeente. Er zijn niet genoeg middelen en mensen om dit op grote schaal toe te passen.
• Er is door het Rijk nog niet tegemoet gekomen aan de voorwaarden die gemeenten via de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) aan het Klimaatakkoord hebben gesteld, zoals vergoeding van de uitvoeringslasten, passende wetgeving en voldoende financieringsinstrumenten voor inwoners.

• Duurzaam vervoer

De realisatie van de F35 vordert gestaag: in 2020 is het deel tussen Aalderinkssingel en Schuilenburgsingel gerealiseerd. De jaarlijkse toename van het aantal elektrische fietsen leidt tot meer gebruik van de fiets voor woon-werkverkeer, dit wordt actief gestimuleerd door bedrijven.

Sinds de start van het programma zijn, op verzoek van inwoners, 25 openbare laadpalen voor het opladen van elektrische auto's geplaatst in Almelo, waarvan 22 met een dubbele laadmogelijkheid. Daarnaast zijn er nog 11 verzoeken in behandeling. Eind 2020 telt het wagenpark van de gemeente 20 elektrische voertuigen. Op de begraafplaats wordt gebruik gemaakt van elektrische karren en een elektrisch busje.

Er loopt een verkenning naar de mogelijkheden voor Zero Emission Stadslogistiek. Dit houdt in dat de distributie van goederen van en naar de binnenstad geschiedt met duurzame voertuigen, daarbij gebruikmakend van verdeelcentra aan de randen van de stad. We zien een duidelijke trend dat lokale pakjes- en maaltijdbezorgers gebruik maken van duurzame vervoersmiddelen, zoals elektrische scooters en de fiets.

Programmalijn 2: De openbare ruimte is schoner met meer groen en open water.

• De Waterboulevard en de stadshaven is gerealiseerd waardoor er 2.000 m2 meer open water in de binnenstad aanwezig is.
• Bij reguliere onderhoudswerkzaamheden zoals bij rotondes, bermen en trottoirs wordt ruim 2.500 m2 meer groen aangelegd.
• We stimuleren inwoners (vooral ook scholieren) en bezoekers om de stad schoon te houden en hierdoor het zwerfafval te verminderen. 12 scholen doen mee met het PMD projec t.

Uitvoering 2020:

• Groen en water

Bij reguliere onderhoudswerkzaamheden en bij wijkinrichtingsplannen wordt waar mogelijk meer groen en meer open water van goede kwaliteit en minder verhard terrein aangelegd. Zo zijn de Waterboulevard, de stadshaven en de verbinding van het water bij Indië naar de Waterboulevard gerealiseerd. En in de Waterboulevard is ruim 400 m² drijvend groen aangebracht. Bij de grote herinrichtingprojecten van de Plesmanweg, Kolthofsingel, Bleskolksingel is in totaal ruim 5.000 m ² meer groen gerealiseerd en bij de Schoolstraat 160 m ² meer groen. Het centrum is verder verfraaid met 390 m ² extra groen in de Grotestraat.

Op verschillende plekken (waaronder de Henriëtte Roland Holstlaan en Aalderinkssingel) in Almelo is een lint van bloemen ingezaaid. En langs de Egbert Gorterstaat (station tot Waterboulevard) is tussen de bomen een deel van het gras vervangen door planten. Daardoor zien groenstroken er fleurig uit, maar er komen ook veel vlinders, bijen en andere insecten op af.

• Minder zwerfafval

In 2020 zijn verschillende maatregelen ingevoerd om de hoeveelheid bijplaatsingen bij milieueilanden te verminderen. Zo zijn er bloementuintjes aangelegd en zijn er stickers geplaatst. In de tweede helft van 2020 is besloten het cameratoezicht structureel te maken, en daarbij ook het aantal locaties met vaste camera’s bij milieuparkjes uit te breiden. Daarnaast is het in 2019 ingevoerde mobiele cameratoezicht blijvend inzetbaar bij alle ondergrondse containers.

"Heel Almelo schoon" heeft dit jaar vanwege corona niet plaats gevonden en wordt verplaatst naar volgend jaar. De portefeuillehouder afval heeft het initiatief genomen om samen met inwoners zwerfafvalrondes  te lopen. Vanwege corona zijn deze helaas gestaakt, maar dit wordt - zodra het kan - weer opgepakt. Inwoners die individueel willen meehelpen om op te ruimen worden gefaciliteerd met gratis grijpers, handschoenen en vestjes. In De Riet en het Nieuwstraatkwartier is in het najaar een 'Zakgeld voor zwerfafval' project gestart voor 8-12 jarigen. CSG Het Noordik heeft tijdens de Wastebattle gewonnen met hun plan voor De Hotseat. De Hotseat is doorontwikkeld en gerealiseerd door Almelose bedrijven. In het voorjaar van 2020 is de Hotseat geplaatst op schoolplein van het Noordik. Een tweede komt in centrum Almelo.

Programmalijn 3: De openbare ruimte is beter voorbereid op en bestand tegen wateroverlast en hittestress

• We werken het project Almelo's klimaat in stroomversnelling verder uit tot een uitvoeringsplan.

• We gaan 1 hectare regenwater van het rioolstelsel afkoppelen voor betere waterbestendigheid.
• We organiseren risico dialogen met inwoners, corporaties, bedrijven en instellingen naar aanleiding van de stresstesten.

Uitvoering 2020:
In 2019 zijn stresstesten uitgevoerd en zijn de effecten in beeld gebracht die worden veroorzaakt door het veranderende klimaat. Het gaat dan over overstroming, extreme regenval, droogte en hitte. De resultaten van deze stresstesten hebben we op 4 februari 2020 gepresenteerd in een politiek beraad en via een klimaateffectspel hebben de raadsleden ons leidende principes meegegeven om de effecten te kunnen prioriteren. Welke effecten van weersextremen zijn onacceptabel, welke zijn onwenselijk en welke zijn acceptabel? Deze principes zijn de basis voor de Almelose Klimaatadaptatiestrategie. We zijn in het vierde kwartaal van 2020 gestart met het bepalen van deze strategie. De strategie bestaat uit een beschrijving van de problematiek, de te verwachten effecten en een 3-tal scenario’s die mogelijke handelingsperspectieven beschrijven om klimaatrobuust te worden. We hebben in de eigen organisatie verschillende dialogen gevoerd.

In de raadsvergadering van 30 juni 2020 is er een motie aangenomen om inwoners te stimuleren om hun tuin te vergroenen/te ontstenen. Het uitwerken van deze motie is verwerkt in het project voor het opstellen van de Almelose Klimaatadaptatiestrategie.

Bij reguliere onderhoudswerkzaamheden, bij wijkinrichtingsplannen en bij nieuwe ontwikkelingen wordt de omgeving beter bestand gemaakt tegen de gevolgen van wateroverlast, droogte en hittestress. Bij onderhoudsprojecten en wijkinrichtingsplannen wordt standaard gekeken of er kansen zijn om verhard oppervlak van het riool af te koppelen, of er meer ruimte is voor groen, of dat de inrichting van de weg zodanig wordt aangepast dat er (tijdelijk) regenwater kan worden geborgen bij zware regenbuien. Gemiddeld wordt er tussen de 1 en 2 hectare per jaar afgekoppeld. Bij nieuwe ontwikkelingen worden regenwater en vuil water gescheiden en wordt er zoveel mogelijk regenwater vastgehouden en geïnfiltreerd. De voorkeur is om dit bovengronds met wadi’s te doen.

In het project Almelo’s klimaat in stroomversnelling hebben we ervaringen opgedaan met het voeren van kansendialogen, het enthousiasmeren van inwoners en bedrijven en het aanjagen van initiatieven uit de samenleving. Deze ervaringen gebruiken we als input voor het opstellen van de Almelose Klimaatadaptatiestrategie.

Almelo kent een stimuleringsregeling voor groene daken. Het aanleggen van groene daken zorgt voor minder opwarming van het onderliggende gebouw, minder opwarming (hittestress) van de openbare ruimte, meer biodiversiteit, opvang van fijnstof en een beperkte waterberging. In 2020 is er voor 356 m2 subsidie verleend voor het aanleggen van groene daken. De raad heeft in december 2020 besloten om de groene daken regeling met een jaar te verlengen.

Programmalijn 4: Er zijn meer duurzame initiatieven in Almelo

• We ondersteunen inwoners bij het starten en uitvoeren van duurzame initiatieven.

• We interesseren en mobiliseren inwoners om zelf hun eigen straat of buurt te vergroenen.
• Scholen faciliteren we met realiseren van meer groen rondom de scholen.

Uitvoering 2020:
Op het gebied van afval waren er in 2020 minstens zes initiatieven van inwoners om samen zwerfafval op te ruimen.

Op het gebied van energie waren er in 2020 minstens drie initiatieven. Stichting Duurzaam Almelo heeft een enquête laten uitvoeren door studenten van Saxion over de bereidheid van inwoners in Windmolenbroek om te verduurzamen. Een aantal inwoners van Aadorp heeft een energiecoöperatie gestart. Ze hebben een plan van aanpak en zijn ambitieus. Ook in het Nieuwstraatkwartier denken inwoners samen na over het verduurzamen van hun woningen.

Op het gebied van klimaat waren er in 2020 minstens acht initiatieven. Er waren minimaal drie initiatieven waar inwoners samen hun voortuin hebben vergroend. Door Stichting Bomenstad zijn onder de bomen in de Grotestraat plantvakken aangelegd en ze kijken waar verder kansen liggen. Ondanks dat de “Vergroen je tuin” markt bij Intratuin vanwege corona niet doorging zijn verschillende inwoners in hun tuin aan de slag gegaan om deze te vergroenen. De actie (die rondom de markt was gepland) om met korting een regenton aan te schaffen is wel doorgegaan en 20 inwoners hebben hiervan gebruikt gemaakt. In de IJsselstraat is een groep inwoners actief om de effecten van klimaatverandering tegen te gaan, met behulp van een klimaatcoach. Ook rondom het Flevoplantsoen zijn buurtbewoners actief aan de slag met klimaatadaptatie. Zij hebben het initiatief genomen om een voorstel te maken in samenwerking met het Zone.college om een pleintje in het Flevoplantsoen te vergroenen en op deze plek maatregelen te treffen om wateroverlast te voorkomen. Ook de metamorfose van het Hagenpark is in volle gang. Het wordt een prachtige plek om te vertoeven! Naast het Doepark is er ook al veel aandacht voor biodiversiteit; er zijn veel bloemrijke planten geplant die aantrekkelijk zijn voor insecten. De bouw van het Natuurhus is gestart en wordt in het voorjaar van 2021 afgerond. De watergang de Hagen is aangepast naar het historische stroomprofiel, waardoor de stroomsnelheid zal toenemen. Het gedempte gedeelte wordt ingericht in combinatie met het Tiny Forest, die in het najaar van 2021 wordt aangeplant. Hierbij is tot nu toe al 500 m2 extra groen gerealiseerd. In 2021 komt hier nog meer bij.

In de werkgroep onderwijshuisvesting is een presentatie over groene schoolpleinen gegeven, met als gevolg dat verschillende scholen belangstelling hebben getoond. De Fakkel had al een groen schoolplein bij de basisschool en nu hebben ze ook voor de kleuterschool een groen schoolplein aangelegd. De Zegge, locatie Van Burenlaan en Aalderinkshoek, De Windhoek, De tweeklank en De Heemde hebben ook belangstelling voor een groen schoolplein en bij De Welle is al deels een groen schoolplein aangelegd. Bij Het Letterveld is een Tiny Forest aangelegd.