Programmaplan

De aanpak voor het Nieuwstraatkwartier ontwikkelt werkenderwijs. Nu de verhouding tussen overheid en samenleving verandert, wijzigt ook de manier waarop we samenwerken met bewoners en partners. Wij zoeken samen met bewoners, ondernemers en partners naar oplossingen voor vraagstukken. We werken opgave-gericht en sturen constant bij. Samen maken we er meer van!

Om de beschreven doelen te realiseren is een groot aantal projecten en inspanningen voorzien.

1. De basis is op orde

• We ondersteunen bewonersinitiatieven. In 2020 gaat het onder meer om:
  • bestuur bewonersinitiatief de Hagedoorn;
  • inrichting braakliggend terrein Mezenstraat;
  • bewonersgroep Nieuwstraat: leefbaarheid in de straat bevorderen;
  • groenbeheer en invulling van braakliggende terreintjes
• We dragen bij aan het oplossen van handhavingsvraagstukken die in de wijk spelen.

Uitvoering in 2020:
In 2020 gingen veel van de geplande activiteiten door de corona-maatregelen niet door. Zo werden de braderie van de ondernemers van de Nieuwstraat en het Duurzaamheidsfestival verplaatst naar het najaar van 2021.
De ondersteuning van het bestuur van Bewonersinitiatief de Hagedoorn is wel doorgegaan. Veel activiteiten in het pand konden niet op reguliere wijze doorgaan. Door het pand corona-proof in te richten en te werken volgens de regels van het RIVM konden de activiteiten met kwetsbare groepen wel plaatsvinden.

In 2020 is de voorbereiding voor de nieuwe invulling van het braakliggende terrein op de hoek van de Rohofstraat/Nieuwstraat afgerond. Samen met bewoners is de concept-tekening voor een hondenspeelplek ontworpen, de aanvraag voor de omgevingsvergunning loopt. De bewonersgroep is bezig met verdere fondsenwerving.

In de Ambtstraat zijn de fysieke voorbereidingen voor de geveltuintjes in de straat getroffen en is het groen ingekocht. Het planten kan starten wanneer de coronamaatregelen dit toestaan.

De bewoners in de Schoolstraat dachten mee over de herinrichting van de straat en de bomen die zijn geplant om samen een mooiere straat te realiseren. Ook hier leidde een fysiek project tot mooie sociale effecten door nieuwe contacten met en tussen bewoners.
De werkzaamheden in de Schoolstraat begonnen tijdens de eerste lockdown. Het werk aan de straat kon wel zoals gepland doorgaan. De activiteiten die bewoners hadden georganiseerd bij de start van de werkzaamheden en de opening van de straat konden door de corona-maatregelen niet plaatsvinden.

Het project ‘de nieuwe hovenier’ is ontwikkeld door de Universiteit van Wageningen met een subsidie van de Topsector-regeling Agri-Food. Dit project loopt in vier steden. In de Mezenstraat in Almelo gaan bewoners en een hovenier het braakliggende terrein inrichten. Het gaat in dit project om de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze voor hoveniers en om bewoners te interesseren voor het vak van hovenier.

De voorbereiding voor de sloop en nieuwbouw van de sociale huurwoningen in de Witvoeten- en Gravenstraat is afgerond. In dit proces werkten Beter Wonen en de gemeente op een nieuwe manier samen. In de projectgroep dachten ook Cogas/Coteq en Waterschap Vechtstromen mee. Vanaf de eerste planvorming was de zoektocht hoe we er samen meer van konden maken. Het resulteerde in een plan met meer klimaat-adaptieve maatregelen en een eigentijdse en toekomstbestendige inrichting van de buitenruimte. Deze woningen, de eerste aardgasvrije huizen in de wijk, worden verder naar achteren geplaatst. Hierdoor komt er aan de voorkant van de woningen meer ruimte en krijgen deze straten een eigentijdse uitstraling.

2. Een duurzaam sociale en leefbare wijk

• We ondersteunen de sociale samenhang in de wijk door bewoners en organisaties pro actief te benaderen en samen te brengen. We bouwen aan vertrouwen tussen bewoners, ondernemers en professionals die namens diverse organisaties in de wijk actief zijn.
• We stimuleren binding in de wijk waardoor de wijkeconomie een impuls krijgt. Zoals de opzet van een netwerk van ZZP’ers.

Uitvoering in 2020:
De werkwijze van programma Nieuwstraatkwartier kenmerkt zich door 3 stappen. Allereerst is er de start met een globaal plan. De tweede stap is meebewegen met vragen en kansen die zich aandienen en die uit de gesprekken naar voren komen. De derde stap is: kijken we samen waar we er meer van kunnen maken.
Veel bijeenkomsten gingen vanwege corona niet door waardoor we contacten met bewoners niet verder konden uitbouwen. In 2020 ontwikkelden we meerdere duurzaamheids-activiteiten. De oorspronkelijke plannen en activiteiten hebben we meerdere keren moeten wijzigen naar een corona-proof-aanpak. Zo veranderden de fysieke bijeenkomsten in een huis-aan-huis-aanpak en de achter-de-voordeur-aanpak in een voor-de-voordeur-aanpak op anderhalve meter en met een mondkapje.
De ervaringen uit deze activiteiten benutten we voor de ontwikkeling van een aanpak voor de energietransitie in kwetsbare wijken.

Door de corona-maatregelen kon er weliswaar veel niet, ook zorgde het voor nieuwe invalshoeken. Activiteiten voor kinderen konden bijvoorbeeld wel. Daarom ontwikkelden we het zakgeld voor afvalproject voor kinderen tot 14 jaar. Ook vroegen we bij Augeo een subsidie voor activiteiten voor kinderen in de kwetsbare wijken in de stad. Hiermee organiseerden we in de 6 weken van de zomervakantie in vijf wijken extra activiteiten voor kinderen.

3. Ruimtelijk toekomstbestendige wijk

• fysieke verbeteringen zoals de verbetering van de Schoolstraat
• We ondersteunen eigenaren/betrokkenen van iconen in de wijk om deze beter tot hun recht te laten komen. Voorbeelden hiervan zijn de Acacia-school en de Molen “de Hoop”

Uitvoering in 2020:
In 2020 is in de Schoolstraat het riool verbeterd, de straat opnieuw ingericht en zijn de flats gerenoveerd.
Hierdoor is de uitstraling van deze straat, die nu technisch op orde is, sterk verbeterd.
Groepjes bewoners die zwerfvuil opruimen hebben bijgedragen bij aan een betere leefomgeving.
Ook zijn de bijeenkomsten met ondernemers van bedrijfsterrein Achter de molen gestart om de openbare ruimte te verbeteren en het parkeerprobleem aldaar op te lossen. Door corona waren verdere bijeenkomsten, met ondernemers en bewoners van dit bedrijfsterrein niet mogelijk.
Eén van de verbeterpunten betrof het verwaarloosde braakliggende terrein aan de Veldkampsweg.
De grond is nu geëgaliseerd en opgenomen in het beheerplan, zodat de begroeiing kort blijft. De hekken langs het terrein zijn weggehaald. Het oogt niet langer verwaarloosd en rommelig. De aanblik van dit terrein langs het spoor, een visitekaartje van de stad, is hierdoor verbeterd.

Binnen de aanpak voor Stadsontwikkeling is een eerste verkenning gestart hoe we dit binnenstedelijke bedrijfsterrein, dicht bij het station en de binnenstad, beter tot zijn recht kunnen laten komen.

We hebben Beter Wonen ondersteund bij de ontwikkeling van plannen voor de realisatie van de nieuwe invulling van de Acacia-school. Het plan is om in de voormalige Acaciaschool een zorgvoorziening voor demente mensen en een Thomashuis voor verstandelijk beperkte mensen te beginnen. Dit perceel oogt nu donker, leeg en rommelig. Met de nieuwe invulling krijgt dit icoon een meerwaarde voor de wijk.

Het bestuur van molen ‘de Hoop’ heeft de ambitie om ons cultureel erfgoed beter te kunnen doorgeven.
We hebben met het bestuur meegedacht over nieuwe plannen zodat ze meer bezoek kunnen ontvangen en de molenaarsopleiding beter kunnen faciliteren. Wij ondersteunden het bestuur bij het werven van fondsen voor de bouw van een molenschuur naast de molen. In 2020 nam de molen deel aan de landelijke molenprijs en won de derde prijs en een bedrag. Het bestuur heeft een groot deel van het benodigde budget voor de bouw binnen. De bouw van de molenschuur is in 2020 gestart.

4. Klimaat-adaptieve en aardgasvrije wijk
We helpen op diverse manieren de energietransitie aan te jagen. Zo zijn we betrokken bij de provinciale pilot 'routekaart aardgasvrije wijk'. In 2020 ronden we het wijkuitvoeringsplan af;
Uitvoering in 2020:
De provincie verstrekte een subsidie voor het opstellen van een wijkuitvoeringsplan, als eerste aanzet naar de realisatie van een aardgasvrij Nieuwstraatkwartier in 2035. Gaande het proces bleek dit doel niet haalbaar en werd het de ambitie bijgesteld naar zogenaamde no-regret maatregelen. De inzet is nu eerst het aardgasvrij-ready maken van de wijk, op termijn wordt de wijk dan aardgasvrij.

De energietransitie is een flinke opgave. In kwetsbare en oudere wijken staat deze uitdaging niet op zichzelf.
In deze wijken spelen, naast armoede en de grootte van de technische opgave, verschillende vraagstukken. Vanwege die complexiteit staan kwetsbare wijken niet als eerste op de agenda om aardgasvrij te worden. Veel gemeenten starten met wijken waar aardgasvrij makkelijker te realiseren is. De energietransitie in kwetsbare wijken schuift op in de tijd. Huiseigenaren in kwetsbare wijken kunnen de opgave niet vooruitschuiven. Wanneer zij niet investeren in hun woning, zullen zij bij een stijgende prijs van (fossiele) energie een steeds groter deel van hun inkomen kwijt zijn aan energielasten. Achterstanden in kwetsbare wijken nemen dan verder toe door energie-armoede.

De energietransitie in een kwetsbare wijk vraagt een integrale aanpak, die goed past binnen de werkwijze van programma Nieuwstraatkwartier. De ervaringen die we in de wijk opdoen delen we. Dit kan bijdragen aan de ontwikkeling van een aanpak voor de verduurzaming van particulier woningbezit in andere kwetsbare wijken.
De aanpak draagt bij aan meerdere doelen. Allereerst aan het verduurzamen en verbeteren van particulier woningbezit in wijken. Daarnaast draagt het bij aan het verbeteren van het aanzien en de leefbaarheid van wijken en aan de gemeentelijke doelstelling om CO2-neutraal te worden. Het Nieuwstraatkwartier fungeert als proeftuin voor programma Duurzaamheid.

Met een subsidie van de provincie voor het wijkuitvoeringsplan Nieuwstraatkwartier ontwikkelden we in 2020 plannen om met huiseigenaren in gesprek te raken over verduurzaming van hun woning. Het doel van dit plan is realisatie van een aardgasvrij-ready Nieuwstraatkwartier als eerste stap op weg naar een aardgasvrije wijk.

Als eerste stap brachten we de staat van de particuliere woningen in de wijk in kaart door vanaf de straat de woningen te bekijken. We inventariseerden de bouwkundige staat (woningverbetering) en de te nemen verduurzamingsmaatregelen tot label A/B. Deze inventarisatie gaf inzicht in de investeringsopgave van het particuliere woningbezit in de wijk.
Het bevestigde het eerdere beeld: de bouwkundige staat van veel particuliere woningen in de wijk is matig tot slecht en de energie labels zijn relatief laag. Voordat deze woningen verduurzaamd kunnen worden dienen ze eerst verbeterd te zijn.

We boden in een pilot 6 huiseigenaren maatwerkadvies en begeleiding bij het maken van een verbeterplan voor hun woning. Deze pilot gaf een eerste inzicht in wat een huiseigenaar nodig heeft om de woning te verduurzamen. Deze inzichten gebruiken we om verdere tools voor deze aanpak te ontwikkelingen.

We organiseerden in 2020 stratenacties voor de alternatieve Regeling Reductie Energiegebruik (R.R.E.). Met de herkenbare bakfiets werden als eerste de Rohofstraat, Spreeuwenstraat en de Duikerstraat bezocht.
De vrijwilligers belden bij alle bewoners aan, boden een pakket energiebesparende maatregelen aan en gingen in gesprek over duurzaamheid. Niet alle huiseigenaren toonden interesse, wel waren er meerdere enthousiaste huiseigenaren die meteen aan de slag wilden. De eerste scans met de warmtecamera zijn gemaakt en de eerste verbouwplannen liggen nu klaar.
Verder is er een groep buren die samen aan de slag wil met het verbeteren van de woning. Wellicht leidt dit tot collectieve inkoop en uitvoering van werkzaamheden en wij ondersteunen de huiseigenaren hierin.

In 2020 ontwikkelden we de stimuleringsregeling voor verbetering en verduurzaming van de eigen woning (met een WOZ-waarde van maximaal 150.000 euro en een bouwjaar vóór 1970). Via die regeling kunnen een aantal huiseigenaren bij de gemeente een gunstige lening aanvragen voor de verbetering van hun woning.

Door de corona-maatregelen hebben we de geplande duurzaamheids-activiteiten meer dan eens inhoudelijk gewijzigd of in de tijd verplaatst. Deze aanpak, op weg naar een duurzamere wijk, krijgt in 2021 verder vorm.

5. Vergroten vertrouwen in de toekomst van de wijk
We communiceren duidelijk en herkenbaar. We proberen een imagoverandering te bewerkstelligen door mooie voorbeelden van geslaagde projecten zichtbaar te maken via kranten, websites en Facebook. We willen herkenbaarheid uitstralen en als verbinder fungeren. Zo zijn we betrokken bij veel plannen die de verschillende partners en maatschappelijke organisaties in de wijk uitvoeren.
Uitvoering in 2020:
De verschillende fysieke projecten in het Nieuwstraatkwartier hebben als vliegwiel gefungeerd om de betrokkenheid van bewoners en ondernemers te stimuleren. Door bewoners en ondernemers tijdig van de plannen op de hoogte te stellen, in gesprek te gaan en door mensen actief te benaderen bereiken we meer commitment.
In 2020 verscheen de wijkkrant Nieuwstraatkwartier vier keer.